Beroepscompetenties voor sociaal-financieel hulpverleners: Samenwerken en opereren in een belangenveld
Wat doe jij al aan het verbeteren van samenwerking en het onderhouden van relaties? En hoeveel tijd besteed je daaraan? Ga zelf aan de slag met de beroepscompetenties voor financieel hulpverleners!
Inhoudsopgave:
Gebruik de onderstaande links om eenvoudig door de pagina te navigeren en meer te leren over samenwerking.
Wat zijn beroepscompetenties?
Competentie samenwerken
Praktijkverhaal Jansje
Opbouwen van samenwerkingsrelaties
Praktijkverhaal Imelda
Doelgericht samenwerken
Praktijkverhaal van Jolande
Samenwerken in een belangenveld
E-learnings
Tips, tools & themakranten
Verken de overige competenties
Wat zijn beroepscompetenties?
Beroepscompetenties beschrijven de kennis en vaardigheden die professionals in het vakgebied van sociaal financiële hulpverlening nodig hebben, zowel nu als in de toekomst, om mensen effectief te kunnen ondersteunen. Deze competenties zijn relevant voor iedereen die werkzaam is in dit werkveld, ongeacht hun functie. Het gaat hierbij niet om specifieke functieprofielen of takenpakketten, maar de competenties kunnen wel als input dienen voor deze aspecten.
Voor wie?
Dit cluster behandelt het onderwerp samenwerking en is daarom van belang voor iedereen binnen de keten. Dit geldt niet alleen voor professionals in de schuldhulpverlening, maar ook voor de samenwerking met verwijzers en andere hulpverleners die aansluiten bij de dienstverlening.
Competentiecluster 3 – Samenwerken en opereren in een belangenveld
Professionals in de sociaal-financiële dienstverlening werken niet alleen samen met cliënten, maar ook met diverse organisaties. Het kan hier gaan om samenwerking met andere professionals, ervaringsdeskundigen, vrijwilligers, hulpverleningsinstanties, schuldeisers of incassobureaus. Iedereen werkt vanuit de eigen opdracht en op basis van de belangen die een rol spelen binnen de organisatie. Een doelgerichte, creatieve en constructieve houding is daarom belangrijk om samen tot werkbare afspraken en een goed resultaat te komen. Het is de taak van de professional om te werken aan wederzijds vertrouwen en eventuele conflicten te voorkomen. Een belangrijk aspect van deze competentie is het tijdig inschakelen van andere deskundigen en het maken van afspraken over wie de leiding heeft.
De belangrijkste twee thema’s binnen dit vakgebied zijn het opbouwen en onderhouden van samenwerkingsrelaties en het samenwerken zelf.
Ervaringen uit de praktijk
Onderzoeker Jansje van Middendorp weet veel over samenwerken tussen beroepsprofessionals en vrijwilligers. Zij stelt dat samenwerking cruciaal is. “Onder andere omdat er vaak meerdere hulpverleners, zowel betaalde krachten als vrijwilligers, rondom een hulpvrager actief zijn. Ga daarom in overleg, praat met elkaar. Ik zie dat hulpverleners niet altijd van elkaar weten wat zij precies doen of geen kennis delen over hulpvragers. Daarmee zet je elkaar op een achterstand en dit heeft ook een negatief effect voor de hulpvrager. Een veel gehoorde reactie op dit punt is ‘ja maar de AVG’. Er is zo’n angst om het verkeerd te doen. Terwijl de stelregel veel houvast biedt: als de hulpvrager toestemming geeft, kan er heel veel. En besef: de AVG is er om persoonsgegevens te beschermen, niet om hulpverleners dwars te zitten. Het belangrijkste bij samenwerking is volgens haar om het gewoon te doén.”
Opbouwen en onderhouden van samenwerkingsrelaties
Een goede samenwerking tussen organisaties en professionals is van cruciaal belang voor het bereiken van succesvolle resultaten. Het is daarom van essentieel belang dat betrokken partijen duurzame relaties opbouwen en onderhouden. Deze relaties moeten worden gebaseerd op wederzijds vertrouwen, respect en transparantie. Het is belangrijk dat elke partij in de samenwerking begrijpt wat de verwachtingen zijn en hoe de samenwerking kan bijdragen aan het bereiken van gemeenschappelijke doelen.
Het is belangrijk om te begrijpen dat samenwerking geen statisch proces is, maar een continu proces van leren, ontwikkelen en verbeteren. Om de opgebouwde relaties in stand te houden, is het noodzakelijk om regelmatig te reflecteren op de onderlinge verhoudingen. Naast reflectie is het van belang om te blijven investeren in de samenwerking door middel van aanpassingen en ontwikkeling. Dit betekent dat er ruimte moet zijn voor veranderingen en aanpassingen in de samenwerking om te kunnen blijven verbeteren.
- Gids: Armoede doorbreek je niet alleen. Gids voor het organiseren van ontmoetingen (met professionals, vrijwilligers, ervaringsdeskundigen, ambtenaren, studenten enz.).
- Betere samenwerking op bewindvoering. Onderzoek onder beschermingsbewindvoerders en Utrechtse ketenpartners.
- Over samenwerking tussen wijkteams en andere professionals.
- Een handreiking voor samenwerking bij instroom in beschermingsbewind.
- Samenwerking ketenpartners bij schuldhulpinterventies. Theory of change van de pilot samenwerking tussen een zorgverzekeraar en de rechtbank bij betalingsachterstanden.
- Over de samenwerking met vrijwilligers: Schuldhulpverlening door vrijwilligers, wat werkt?
- Evaluatie van de samenwerking van verschillende partijen in de keten van de schuldhulp in Utrecht.
Ervaringen uit de praktijk
Imelda Diepstraten is bewindvoerder bij Eropaf in Amsterdam. Zij werkt graag samen met professionals uit het werkveld omdat cliënten vaak meerdere problemen hebben. Bovendien is het een samenhangend proces: bewindvoering is veel meer dan de boekhouding kloppend krijgen. Imelda legt uit dat doelgericht samenwerken belangrijk is. “Laatst had ik een cliënt van 22 jaar die een strafrechtelijke boete had gekregen van €10.000. De cliënt kon hierdoor niet meer in de bijstandsregeling. Dit vind ik schrijnend, dan hebben we het over een jongen van 22 jaar zonder perspectief. Ik ga dan aan de slag als klokkenluider. De boetes zorgen er namelijk juist voor dat ze in het financiële circuit (moeten) blijven. Het is veel waardevoller om ze een maatschappelijke taak te laten doen. Dit gesprek ga ik dan aan met een jobcoach en een inkomensconsulent – tijdens het gesprek kan je dan tot elkaar komen, met elkaar meebewegen, om perspectief te bieden aan zo’n cliënt.”
Doelgericht en constructief samenwerken
Als je een samenwerking aangaat, is het niet alleen belangrijk om je eigen doelen helder voor ogen te hebben, maar ook om het doel van de samenwerkingspartner te kennen. Een goede manier om dit te doen is door te communiceren en transparant te zijn over je eigen opdracht of oogpunt. Door open te zijn over de doelen van beide partijen, kunnen eventuele verschillen worden geïntegreerd en kan er worden gewerkt aan gezamenlijke doelen.
Om ervoor te zorgen dat de samenwerking soepel verloopt en eventuele conflicten worden voorkomen, is het belangrijk om regelmatig contact te hebben en elkaar op de hoogte te houden van ontwikkelingen. Door informeel te sparren en open te blijven communiceren, ontstaat er wederzijds vertrouwen en begrip. Dit versterkt niet alleen de samenwerking, maar kan ook leiden tot nieuwe inzichten en ideeën. Bovendien is het goed om te beseffen dat samenwerking een dynamisch proces is en dat de doelen en prioriteiten in de loop van de tijd kunnen veranderen. Door hier open over te communiceren en samen aanpassingen te maken, kan de samenwerking flexibel blijven en zich aanpassen aan veranderende omstandigheden.
- Handreiking over de samenwerking tussen woningcorporaties en gemeenten.
- Samenwerken bij schulden. Zes inspirerende voorbeelden van samenwerking tussen huisartsenpraktijken en het sociale domein.
- GO tegen gezinsarmoede. Een onderzoek naar de werking en resultaten van het gezinsondersteuningsteam in Mechelen.
- Hoe kan ketensamenwerking worden bevorderd? Wat zijn aandachtspunten? Welke elementen van ketensamenwerking kunnen worden onderscheiden? Deze informatie vind je in Dossier Ketensamenwerking – LSTA.
Ervaringen uit de praktijk
Jolande Brummelhuis, schuldhulpverlener bij de gemeente De Wolden en Jan Timmer van Humanitas De Wolden raakten met elkaar in gesprek op de themadag over samenwerking van Schouders Eronder. Sindsdien werken ze intensiever samen. “Er zijn veel plaatsen binnen de gemeente waar burgers met geldzorgen kunnen aankloppen. Organisaties zijn vervolgens geneigd om zich meteen over iemand te ontfermen, zonder de keten open te gooien. Organisaties gaan uit van het eigen organisatiebelang en blijven dit ook zo naar andere organisaties verdedigen” aldus Jolande. Door de intensievere samenwerking pakken Jolande en Jan dit nu anders aan. Ze kijken vanuit hun eigen vraagstuk naar wat er goed gaat in de begeleiding en ondersteuning van burgers met geldzorgen, maar ook naar wat niet goed gaat en hoe ze bij elkaar kunnen aanhaken. “Op deze manier worden de organisatiebelangen gewaarborgd en de samenwerking verbeterd, wat uiteindelijk leidt tot een betere ondersteuning van de burger”.
Samenwerken in een belangenveld
Iedere organisatie kent zijn eigen belangen. Het is daarom ook belangrijk om te begrijpen dat de belangen van organisaties kunnen verschillen en soms zelfs tegenstrijdig kunnen zijn. Het is noodzakelijk om deze verschillen in belangen te erkennen en te bespreken om zo tot een gezamenlijk doel te komen.
Daarnaast is het ook cruciaal om te onderzoeken welke mogelijke conflicten er kunnen ontstaan tussen de betrokken organisaties. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat de ene organisatie meer invloed wil hebben in de samenwerking dan de andere organisatie. Het is van belang om deze zaken bespreekbaar te maken om zo te voorkomen dat er in de toekomst onverwachte conflicten ontstaan.
Door open en constructieve communicatie tussen organisaties kan er gezocht worden naar een win-win situatie waarbij iedere organisatie zijn eigen belangen behartigt, maar waarbij er ook ruimte is voor een gezamenlijk belang.
E-learnings
Er zijn ook veel e-learnings die je kunnen ondersteunen bij dit competentiecluster. Je vindt de e-learnings hieronder.
Over grenzen
Vrijwilligers spelen een belangrijke rol in de samenwerkingsrelaties binnen het sociale domein. Daarom is het van belang dat vrijwilligers leren welke rol zij hebben binnen de samenwerkingsrelatie, met welke partijen zij te maken kunnen krijgen en hoe ze hun grenzen kunnen aangeven. In deze e-learning komen deze thema’s aan bod.
Over eigen grenzen bewaken
Leer hoe samenwerkingsverbanden werken en hoe je in regionaal verband invloed kunt uitoefenen. Deze e-learning is bedoeld voor raadsleden maar is ook interessant voor andere professionals die werken in gemeenten en meer willen leren over samenwerkingsverbanden (in de regio).
Tips, tools & themakranten
Hieronder vind je verschillende handige tips en tools die je kunnen helpen met het ontwikkelen van de competenties die op deze pagina aan bod zijn gekomen.
Tips
Tools
- Interactieve werkvorm: ken je ketenpartners.
- Gesprekskaarten – Versterken sociaal-financiële dienstverlening door rolverheldering en betere samenwerking.
- Werkboek ‘Samenwerken op het gebied van schuldhulpverlening’.
- Ketenspel.
- Toolbox succesvol samenwerken in wijknetwerken.
- Voorbeeld convenanten.
- Interactieve werkwijze clientervaringen benutten.
- Toolkit begeleiding jongeren naar zelfstandigheid.
- Toolbox: naar een succesvolle ketensamenwerking.
Nog niet uitgeleerd?
Klik op de afbeeldingen hieronder voor meer uitleg en inspiratie rondom de andere beroepscompetentieclusters.
