Burgerperspectief op schuldhulpverlening

Hoe ervaren mensen de schuldhulp die zij krijgen? De Nationale ombudsman deed onderzoek en ontdekte knelpunten, zoals drempels voor toelating, gebrek aan maatwerk, lange doorlooptijden en slechte bereikbaarheid. Hij geeft adviezen om dit te verbeteren.

Wat mag een burger verwachten van de overheid als hij zich meldt bij de gemeentelijke schuldhulpverlening? Op 1 juli 2012 is de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) in werking getreden. In deze wet staat duidelijk dat gemeenten een zorgplicht hebben tegenover burgers met schulden. Als mensen met problematische schulden voldoen aan de gestelde eisen, hebben ze recht op schuldhulpverlening.

Klachten van burgers met schulden

De Nationale ombudsman ontvangt regelmatig klachten van burgers met problematische schulden. Ze weten niet hoe het verder moet of waar ze terecht kunnen met hun probleem. Soms komen ze niet in aanmerking voor een schuldregeling en krijgen geen andere vorm van schuldhulp aangeboden. Deze klachten en de evaluatie van de Wgs door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, waren aanleiding voor dit onderzoek.

Je hebt een hulpverlener nodig om de schuldhulpverlening te kunnen doorlopen

een ervaringsdeskundige

Aandachtspunten voor de overheid

• Ondersteun minder zelfredzame burgers tijdens en na het schuldhulptraject, bijvoorbeeld door te zoeken naar de mogelijke oorzaken voor de schulden.
• Stel de schuldenaar centraal: zorg voor maatwerk als de gewone aanpak niet werkt.
• Bied voorlopige hulp bij een dringende situatie, ook als de schuldenaar nog niet is toegelaten tot de schuldhulpverlening.
• Zet direct stappen nadat iemand is toegelaten tot de schuldhulpverlening, want een korte doorlooptijd vergroot de kans op succesvolle schuldhulp.
• Zorg voor persoonlijke aandacht, regelmatig contact en duidelijkheid, zodat iemand weet waar hij terecht kan met bepaalde vragen of problemen.
• Geef iemand bij afwijzing of beëindiging van de schuldhulpverlening een besluit, zodat hij bezwaar kan maken bij de rechter.

Sluit niemand buiten, iedereen heeft recht op schuldhulp

Problemen met schuldhulpverlening zijn niet alleen een vervelende ervaring voor de burger. De overheid moet beseffen dat de schuldenproblematiek dan ook niet goed kan worden aangepakt. De overheid gaat te veel uit van de zelfredzaamheid van burgers. Dat blijkt onterecht. Onvoldoende redzaamheid is juist vaak een van de redenen waarom burgers in grote financiële problemen terechtkomen. Het kan nooit de bedoeling zijn dat burgers buiten de boot vallen als zij niet precies in het schuldhulpsysteem van de overheid passen. Dus het advies luidt: sluit schuldenaren niet buiten maar laat ze juist toe!

Ik heb geen ondersteuning gehad. Voor mij – als zelfstandige – zijn daarvoor geen instanties

een ervaringsdeskundige zzp’er

Boodschap aan de overheid

De Nationale ombudsman: leer van de ervaringen van mensen met gemeentelijke schuldhulpverlening. Vind een betere balans tussen hun hulpvraag en de standaard beleidsregels. Sluit geen mensen buiten, maar kijk op welke manier je mensen met schulden kunt helpen. Zorg dat gemeenten goede wetten en voldoende financiële middelen hebben om schuldhulpverlening goed uit te voeren. Zo kunnen ze de knelpunten voor de burger wegnemen.