Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden – Jaarrapportage 2024

De jaarrapportage 2024 van de Divosa Monitor Vroegsignalering Schulden geeft een overkoepelend, landelijk beeld van de werkwijze en uitvoering van de vroegsignalering binnen gemeenten in 2024 en de ervaringen van gemeenten met vroegsignalering. De gemeenten die deelnamen aan deze monitor vertegenwoordigen 94% van de Nederlandse bevolking.

Ontvangen vroegsignalen

In 2024 is het gemiddelde aantal vroegsignalen per 1000 inwoners per maand met 10% toegenomen ten opzichte van 2023. Dit komt neer op zo’n 945.000 vroegsignalen. De stijging in het aantal vroegsignalen komt met name door een stijging in het aantal signalen ontvangen van drinkwaterbedrijven. Meerdere drinkwaterbedrijven zijn overgestapt op maandelijkse facturatie in plaats van een betaling per kwartaal, waardoor er nu 1 keer per maand een mogelijkheid is dat klanten hun rekening niet of te laat betalen. Ten opzichte van 2023 hebben drinkwaterbedrijven in 2024 85% meer signalen verstuurd naar gemeenten. Het aantal signalen van verhuurders is met 10% gestegen ten opzichte van 2023, terwijl het aantal signalen vanuit energiemaatschappijen met 7% is afgenomen. Het aantal signalen vanuit zorgverzekeraars is gelijk gebleven.

Meldingen

83% van de signalen in 2024 werd opgepakt. Dit zijn 3.3 meldingen per maand per 1000 inwoners. Omgerekend naar heel Nederland gaat dit om 705.500 meldingen waarbij een hulpaanbod is gedaan. Bij het merendeel van de meldingen gaat het om een betalingsachterstand van 250 tot 1000 euro. De meeste betalingsachterstanden komen voor bij 26- tot 45-jarigen: iets meer dan de helft van alle betalingsachterstanden die binnen de vroegsignalering worden opgepakt zijn afkomstig van inwoners in deze leeftijdscategorie. Voor gemeenten is het relevant om de leeftijd van de personen met een betalingsachterstand te weten. Bij een derde van de gemeenten speelt de leeftijd een rol bij de aanpak. Hierbij zitten er verschillen in:

• De mate van prioritering: signalen van jongeren worden sneller opgepakt. Daarnaast handelen gemeenten actiever om jongeren echt te bereiken.
• De manier van benaderen: jongeren worden sneller via Whatsapp of sms benaderd en zo laat mogelijk per brief. AOW-gerechtigden worden juist sneller benaderd per brief en minder snel per e-mail.
• De teksten zelf: één op de 10 gemeenten heeft aparte brieven voor specifieke doelgroepen. Jongeren worden daarin sneller in de je-vorm aangesproken en ouderen in de u-vorm.

Bereik inwoner

Van alle meldingen in 2024 is bij 19% contact geweest met een inwoner. Met circa één op de vijf inwoners wordt dus succesvol contact gelegd via vroegsignalering. Het bereik is daarmee relatief gelijk gebleven aan het geregistreerde bereik in 2023. Omdat het aantal vroegsignalen in 2024 echter is toegenomen, zijn er verschillen te zien in de absolute aantallen: in 2024 werd met circa 129.3000 inwoners contact gelegd, tegen 120.000 inwoners in 2023. Dit is een stijging van 8%.

Acceptatie van hulpaanbod

Van de bereikte inwoners in 2024 heeft gemiddeld 35% de aangeboden hulp geaccepteerd. Hierbij kan het bijvoorbeeld gaan om hulp bij het treffen van een betalingsregeling, het stellen van vragen aan de vroegsignaleerder of het openstaan voor zijn/haar tips en adviezen. Ook doorverwijzing nar een ander type hulpverlening wordt gezien als hulp acceptatie. Het percentage hulpacceptatie is gelijk aan dat van 2023. Gezien de toename in het aantal gemelde inwoners met een betalingsachterstand is het absolute aantal inwoners dat hulp heeft geaccepteerd in 2024 circa 11% hoger dan in 2023.