Evaluatie van het Vaste Lasten Pakket

Ongeveer één op de vijf Nederlandse huishoudens heeft te maken met financiële problemen. Wanneer mensen met schulden te maken hebben, maken zij zich vaak zorgen over of zij hun maandelijkse vaste lasten wel op tijd kunnen betalen. Deze zorgen hebben een grote impact op deze mensen. Toch krijgen zij hier weinig of geen ondersteuning bij.

Ook voor de leveranciers van de vaste lasten vormt deze onzekerheid een probleem. Zij hebben niet alleen vaak te maken met hogere kosten om betalingen alsnog te innen, maar ook met het risico op terugkerende betalingsproblemen in de toekomst. Om deze problemen te voorkomen is het van belang dat mensen met beginnende betalingsproblemen eerder in beeld komen bij maatschappelijke organisaties of gemeenten. Uit eerder onderzoek is gebleken dat er gemiddeld vijf jaar zit tussen de eerste schuld en het beroep op schuldhulpverlening. Om hier verandering in te brengen heeft Stichting VLP met verschillende partijen het Vaste Lasten Pakket (VLP) ontwikkeld.

Het VLP is bedoeld om ervoor te zorgen dat mensen hun vaste lasten op tijd betalen. Zo kan financiële stress worden verlaagd en kunnen verdere problematische schulden worden voorkomen. Het VLP helpt deelnemers meer inzicht in – en overzicht over – hun financiën te verkrijgen. Ook helpt het VLP hen bij het reserveren van vaste lasten en het doen van betalingen.

Dit gebeurt aan de hand van de volgende onderdelen:

• Beter overzicht: het VLP zorgt ervoor dat de vaste lasten van de deelnemers centraal worden geregeld. Nadat het inkomen is ontvangen wordt een deel hiervan direct gereserveerd voor de vaste lasten. Het gaat hierbij om de volgende zeven vaste lasten:
  • Huur/hypotheek
  • Zorgverzekering
  • Energie
  • Water
  • Televisie en internet
  • Mobiel
  • WA- en inboedelverzekering

Het geld dat hierna overblijft kan door de deelnemers vrij worden uitgegeven aan andere dingen. Zo verkrijgen de deelnemers meer inzicht in wat ze precies kunnen uitgeven, terwijl zij de zekerheid hebben dat hun vaste lasten in ieder geval wordt betaald.

• Financieel voordeel: Door deel te nemen aan het VLP krijgen deelnemers een korting op hun maandelijkse vaste lasten. Zij ontvangen maandelijks namelijk een voordeel van 30 euro. Hiermee wil het VLP ervoor zorgen dat deelnemers maandelijks iets meer geld overhouden. Dit voordeel kan worden uitgekeerd door de structurele inkomsten die het VLP ontvangt uit bijdragen van landelijke en lokale vaste lasten leveranciers en andere partners. Ook heeft stichting VLP bijdragen gekregen uit verschillende fondsen.
  
• Ondersteuning en signalering bij problemen: Het VLP biedt ook ondersteuning aan deelnemers. Zo kunnen deelnemers bijvoorbeeld bij een servicedesk of contactpersoon terecht met verschillende vragen. Daarnaast heeft het VLP een signaleringsfunctie bij betalingsproblemen, wat inhoudt dat medewerkers van het VLP contact opnemen met deelnemers wanneer zij zien dat zij de vaste lasten niet op tijd hebben betaald.  

In dit rapport zijn de resultaten van een eerste evaluatie van het VLP beschreven. Om inzicht te krijgen in de ervaringen van deelnemers met het VLP zijn 20 deelnemers geïnterviewd. Daarnaast is een enquête afgenomen over de financiële situatie van niet-deelnemers.

In het kort kan gezegd worden dat de deelnemers erg positief zijn over het Vaste Lasten Pakket. Zij geven voornamelijk aan dat het VLP een meerwaarde heeft op het gebied van hulp en ondersteuning, overzicht over hun financiën en de maandelijkse financiële beloning van 30 euro die de deelnemers ontvangen.

Het contact tussen deelnemers en medewerkers van het VLP wordt omschreven als vriendelijk, behulpzaam en warm. Ook worden het contact met de contactpersoon en de persoonlijke aandacht zeer gewaardeerd. Tot slot stellen deelnemers dat deelname aan het VLP hen motiveert om hun geldzaken beter te regelen. Meedoen met het VLP wordt gezien als een extra stimulans om de financiële situatie op orde te krijgen.

Het wordt door de deelnemers als prettig ervaren dat er iemand is die meekijkt en meedenkt met hun financiële situatie. Deelnemers ervaren meer controle over hun eigen financiën, terwijl zij het ook prettig vinden dat er altijd iemand beschikbaar is waar zij terecht kunnen met hun vragen.

Sommige deelnemers hadden in het begin twijfels over deelname omdat zij bang waren voor een verlies van autonomie. In de interviews komt echter naar voren dat zij nu zelf regie ervaren over hun financiële situatie en geld. Verder geven de deelnemers aan dat zij over het algemeen vinden dat het op financieel vlak goed met hen gaat. Ze betalen hun rekeningen op tijd, ervaren controle over hun geldzaken en zijn van mening dat ze hun geldzaken goed kunnen regelen. Wel geven meerdere deelnemers aan dat zij vaak te weinig geld hebben of geldzorgen ervaren. Positief is dat sommige deelnemers zich minder zorgen maken of piekeren sinds hun deelname aan het VLP. De geldzorgen zijn echter in minder mate nog wel aanwezig.