Financieel kwetsbaar

Welke mensen hebben meer kans om in de financiële problemen te komen? Hoe groot zijn die groepen, en wat maakt hen financieel kwetsbaar?

Financieel kwetsbaar

Iemand is financieel kwetsbaar als hij een grotere kans heeft om in de financiële problemen te komen. Denk aan betalingsachterstanden of schulden. Uit literatuuronderzoek blijkt dat iemand financieel kwetsbaar is als hij:

• in armoede leeft;
• moeilijk kan rondkomen;
• betalingsachterstanden of schulden heeft;
• een laag of onzeker inkomen heeft;
• niet economisch zelfstandig is.

Financieel kwetsbaar door persoonlijke factoren

Er zijn ook persoonlijke factoren die mensen financieel kwetsbaarder maken. Bijvoorbeeld omdat ze:

• een lage opleiding hebben;
• geen partner hebben met een inkomen;
• een migratieachtergrond hebben;
• geen financiële vaardigheden kunnen leren, bijvoorbeeld doordat ze laaggeletterd zijn of een verstandelijke beperking hebben;
• een beperking hebben. 

Die mensen zijn vaker arm, kunnen moeilijker rondkomen en hebben vaker betalingsachterstanden of schulden. 

Vrouwen vaker financieel kwetsbaar dan mannen

Vrouwen zijn vaker niet economisch zelfstandig. Dat maakt ze financieel kwetsbaarder. 

Aan de andere kant hebben vrouwen vaker een partner met een inkomen. Mannen die niet economisch zelfstandig zijn, hebben vaker een uitkering. Ook hebben ze vaker een partner die geen of weinig geld verdient, of helemaal geen partner. 

Is een vrouw niet economisch zelfstandig, maar heeft ze wel een partner met een hoog inkomen? Dan loopt ze bij een scheiding een groot risico om in armoede terecht te komen. Ook alleenstaande vrouwen met minderjarige kinderen zijn vaak financieel kwetsbaar.

Financieel kwetsbaar door laagbetaald en onzeker werk 

Werknemers met een lage opleiding of een verstandelijke beperking krijgen vaak alleen laagbetaalde en flexibele banen. Het is voor hen bijna onmogelijk om dat te veranderen. Ze zijn regelmatig voor kortere of langere tijd werkloos en hebben vaker een baan met een laag inkomen. 

Migranten, arbeidsmigranten en mensen met een licht verstandelijke beperking hebben vaak laagbetaald en onzeker werk. Ook zzp’ers hebben vaak een wisselend en onzeker inkomen. Als ze ook een laag uurloon hebben, hebben ze meer kans op armoede. 

Lage inkomsten en hoge uitgaven bij mensen met een beperking

Mensen met een chronische ziekte of een lichamelijke beperking zijn vaak financieel kwetsbaar omdat ze meer geld kwijt zijn aan zorg, reizen en levensonderhoud. Bij levensonderhoud kun je denken aan een aangepaste woning, hogere energierekening of een dieet. Ook kunnen ze soms niet volledig werken. 

Extra kwetsbaar bij een combinatie van factoren 

Sommige groepen hebben te maken met meerdere factoren die hen financieel kwetsbaar maken. Dat maakt ze extra kwetsbaar. Denk aan een combinatie van een lage opleiding en weinig financiële vaardigheden, of een laag inkomen dat ook nog eens onzeker is. 

Zo zijn migranten vaak niet financieel vaardig omdat ze niet goed Nederlands kennen en omdat ze het Nederlandse systeem nog niet kennen. Ook zijn ze vaker werkloos of hebben ze laagbetaald en onzeker werk. Bovendien heeft een groot deel van hen psychische problemen waardoor ze geen betaald werk kunnen doen. 

Ook mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) zijn extra kwetsbaar. Ze zijn vaak niet financieel zelfredzaam, omdat ze daarvoor de vaardigheden niet hebben. Ze zijn vaker werkloos of kunnen alleen laagbetaald werk doen. 

Overlap tussen groepen

Er is veel overlap tussen al deze groepen. De mensen met de grootste kans om financiële problemen te krijgen, zijn:
•    mensen met laag betaald en onzeker werk; 
•    migranten; 
•    niet economisch zelfstandige vrouwen; 
•    laaggeletterden; 
•    mensen met een chronische ziekte of beperking.
Deze groepen hebben daarom extra aandacht of hulp en ondersteuning nodig.