Nibud Studentenonderzoek 2024

De studietijd is vaak de eerste periode is waarin jongeren met belangrijke financiële verantwoordelijkheden te maken krijgen. Het Nibud voert sinds 2009 onderzoek uit naar de financiële situatie van mbo-, hbo- en wo-studenten, met als doel inzicht te bieden in hun financiële positie, gedrag en keuzes. In 2024 kreeg Nibud opnieuw de opdracht van het ministerie van OCW om de financiële situatie van studenten te onderzoeken.

De belangrijkste conclusies en aanbevelingen uit het Nibud-onderzoek van 2024 zijn:

• Studenten staan er financieel goed voor, maar blijven op onderdelen kwetsbaar. De herinvoering van de basisbeurs heeft ertoe geleid dat hbo- en wo-studenten er over het algemeen beter voorstaan. Voor mbo-studenten bestond de basisbeurs al, dus bij hen zien we dit effect niet. Betaalbare woonruimte, het terugdringen van complexiteit en financiële educatie verdienen blijvend aandacht om geldproblemen en geldzorgen bij studenten tegen te gaan.
• Werk aan meer betaalbare woonruimte voor studenten. Recente cijfers van Kamernet laten zien dat de huur van de studentenkamers ook in 2024 blijft stijgen. Dit zet de betaalbaarheid van het leven van studenten onder druk. Te meer omdat de tijdelijke aanvulling op de basisbeurs vanaf dit studiejaar wegvalt. Hoge huren leiden er bovendien ook toe dat studenten noodgedwongen langer thuis blijven wonen.
• Verminder complexiteit waar mogelijk en vergroot kennis van het stelsel. Het studiefinancieringsstelsel is voor veel studenten nog steeds ingewikkeld. Vooral mbo-studenten hebben last van de veelheid en complexiteit aan regels. Ook hbo en wo studenten zijn lang niet altijd goed op de hoogte. Zo weet een groot deel van de studenten niet dat de aanvullende koopkrachtmaatregel tijdelijk is.
• Voorkom en verminder schulden en betalingsachterstanden onder mbo-studenten. Een kwart van de mbo-studenten heeft nog steeds schulden of betalingsachterstanden.  Daarnaast zien we vooral een stijging in het aandeel studenten dat een achterstand bij de zorgverzekering heeft. Zorgverzekeraars zouden extra alert moeten zijn op achterstanden bij jongeren. Het Nibud adviseert verder scholen en andere organisaties om in hun voorlichting aan studenten te blijven wijzen op de mogelijkheid om zorgtoeslag aan te vragen.
• Financiële educatie blijft belangrijk. Aandacht voor financiële kennis en vaardigheden in het onderwijs zorgt ervoor dat studenten financieel weerbaar aan het studentenleven beginnen. Niet alleen school, maar ook ouders hebben een belangrijke taak in de financiële opvoeding.

Deel mbo’ers blijft financieel kwetsbaar
Het Nibud doet periodiek onderzoek naar de financiële situatie, het financiële gedrag en de financiële keuzes van mbo-studenten. De belangrijkste conclusies uit dit onderzoek zijn:

• Bol-studenten kunnen minder goed rondkomen dan in 2021.
• Bbl-studenten zijn qua inkomsten vergelijkbaar met werkende jongvolwassenen.
• Een bijbaan en studiefinanciering zijn de belangrijkste bron van inkomsten voor bolstudenten.
• Er is een hoog gebruik van de basisbeurs onder bol-studenten.
• Ten opzichte van 2021 lijken studenten in 2024 financieel zelfstandiger te zijn. Ouders dragen minder bij dan in 2021.
• De grootste kostenpost voor mbo-studenten zijn uitgaven horende bij vrije tijd en de vaste lasten.
• Net als in 2021 is er in 2024 nog veel onwetendheid rondom de studiefinanciering onder mbo’ers.
• Op het gebied van schulden is er weinig verandering ten opzichte van de vorige meting: schulden en betalingsachterstanden blijken hardnekkig bij mbo-studenten.
• Wat betreft de belastingaangifte ziet het Nibud een toename onder mbo-studenten ten opzichte van 2021.

De meeste hbo- en wo-studenten komen goed rond
Ook deed het Nibud in 2024 onderzoek naar de de financiële situatie van hbo- en wo-studenten. De algemene conclusie van het Nibud is dat hbo- en wo-studenten financieel sterker en zelfstandiger zijn geworden en dat de basisbeurs en koopkrachtmaatregel hieraan hebben bijgedragen. De belangrijkste uitkomsten uit dit onderzoek zijn:

• Meer dan de helft van de studenten kan makkelijk rondkomen.
• Veel studenten ontvangen studiefinanciering, maar het aantal rentedragende leningen daalt.
• Een derde van de studenten is niet bekend met de tijdelijkheid van de verhoging van de basisbeurs.
• Ondanks stijgende uitgaven hebben studenten voldoende inkomsten om rond te komen.
• Ten opzichte van 2021 is het aandeel ouders dat financieel bijdraagt aan de studie en het levensonderhoud van studenten gedaald van 68 naar 49 procent.
• Studenten laten financieel zelfstandiger gedrag zien.
• Studenten hebben minder leningen en betalingsachterstanden.
• In 2024 zijn nog meer studenten gaan sparen, namelijk 95 procent.
• De meeste studenten maken zich nog steeds veel zorgen over studieschulden.