Psychologische belemmeringen voor het gebruik van zorgtoeslag en kindgebonden budget

Dit artikel vat het wetenschappelijke onderzoek ‘Psychological barriers to take-up of healthcare and child support benefits in the Netherlands’ samen. Het onderzoek, uitgevoerd met een vragenlijst onder meer dan 900 Nederlanders die recht hebben op zorgtoeslag of kindgebonden budget, analyseert factoren zoals kennis, zelf-effectiviteit, financiële stress, administratieve rompslomp, steun van anderen, waargenomen recht, ervaren noodzaak, angst voor terugvorderingen en stigma die het niet-gebruik van deze voorzieningen verklaren.

Sociale voorzieningen spelen een essentiële rol bij het bieden van inkomenszekerheid aan financieel kwetsbare huishoudens en kunnen helpen bij het voorkomen van financiële problemen. Het blijkt echter dat niet alle mensen die recht hebben op deze voorzieningen er daadwerkelijk gebruik van maken. Een belangrijke reden voor het niet-gebruik is dat veel mensen ten onrechte denken dat ze geen recht hebben op deze toeslagen. Vanuit het beleidsperspectief betekent dit dat het doel van de toeslagen niet volledig bereikt wordt. Daarnaast kan het niet-gebruik van sociale voorzieningen leiden tot een verergering van financiële problemen en armoede. In dit onderzoek is onderzocht hoe verschillende psychologische factoren verband houden met het niet-gebruik van de zorgtoeslag en het kindgebonden budget.

Resultaten

Zorgtoeslag
Het aanvragen van zorgtoeslag hangt positief samen met het waargenomen recht en de ervaren noodzaak. Executieve functies, kennis, zelf-effectiviteit, administratieve rompslomp, steun van anderen, angst voor terugvorderingen, financiële stress en stigma hangen niet samen met het niet-gebruik van de zorgtoeslag. Leeftijd en het inkomen hangen daarentegen wel samen met het niet-gebruik van de zorgtoeslag. Hoe hoger de leeftijd is, hoe hoger het niet-gebruik van de zorgtoeslag is. Ook geldt dat hoe hoger het inkomen is, hoe hoger het niet-gebruik van de zorgtoeslag is. 

Kindgebonden budget
Het aanvragen van het kindgebonden budget hangt samen met het waargenomen recht. Executieve functies, kennis, zelfeffectiviteit, administratieve rompslomp, steun van anderen, angst voor terugvorderingen, financiële stress en stigma hangen niet samen met het niet-gebruik van het kindgebonden budget. De hoogte van het inkomen hangt wel samen met het niet-gebruik van het kindgebonden budget; hoe hoger het inkomen, hoe hoger het niet-gebruik van het kindgebonden budget is.

Aanvullende analyses 
Het waargenomen recht op zorgtoeslag hangt positief samen met de ervaren noodzaak en zelf-effectiviteit. Het waargenomen recht op zorgtoeslag en kindgebonden budget hangt negatief samen met executieve functies, angst voor terugvorderingen, financiële stress en stigma.

Conclusie

Het gebruik van de zorgtoeslag en het kindgebonden budget hangt het sterkt samen met het waargenomen recht op deze toeslagen. Daarnaast hangt het gebruik van de zorgtoeslag ook samen met de ervaren noodzaak. 

Beleidsmakers kunnen de resultaten gebruiken bij het ontwerpen van interventies om het gebruik van sociale voorzieningen te verhogen. Op basis van dit onderzoek lijkt het volgende de meest effectieve manier om het niet-gebruik te verminderen: mensen op een persoonlijke manier wijzen op hun recht op deze voorzieningen. Hier kunnen hulp- en dienstverleners dan ook op inzetten.

Klik hier voor het wetenschappelijke artikel ‘Psychological barriers to take-up of healthcare and child support benefits in the Netherlands‘