Overerfbare armoede

De Veenkoloniën: een plattelandsregio in het zuidoosten van Groningen en het oosten van
Drenthe. Oorspronkelijk is deze regio ontstaan vanwege het afgraven van veen voor turfwinning. Nergens anders in Nederland komt zoveel armoede voor. In de Veenkoloniën zijn intergenerationele armoede en kansongelijkheid grote problemen die moeilijk te doorbreken zijn en blijven groeien. Het huidige beleid slaagt er niet in om de armoede terug te dringen. In het essay ‘Verschillende gezichten, diverse paden’ worden conclusies en aanbevelingen gepresenteerd vanuit het onderzoek naar het effectief terugdringen van intergenerationele armoede in de Veenkoloniën.

Onderzoek

In de Veenkoloniën leven 14.000 gezinnen in armoede. Deze armoede gaat vaak van generatie op generatie. Uit het onderzoek naar het ontstaan en voortbestaan van armoede door de generaties heen blijkt dat maatwerk en langetermijnplanning nodig zijn om de erfelijke armoede in de Veenkoloniën tegen te gaan. Op dit moment bestaat er een kloof tussen wat iemand in armoede nodig heeft en wat er aan hulp geboden wordt. Gezinnen in armoede schatten hun eigen situatie vaak anders in dan de hulpverleners. Het overheidsbeleid, de regels en de voorzieningen moeten dan ook aansluiten bij het perspectief van het gezin, zodat de vicieuze cirkel doorbroken kan worden.

Conclusies en advies

De onderzoekers concluderen dat voor het doorbreken van intergenerationele armoede een benadering nodig is die zich richt op families. Iedere familie is anders en draagt op een andere manier armoede over. Er is dus maatwerk nodig. Daarnaast wordt aan de lokale overheid en partners in de regio het volgende geadviseerd:

• Investeer op verschillende manieren in mensen, zodat er gelijke kansen gecreëerd kunnen worden.
• Creëer de volgende zes randvoorwaarden: samenhang, samenwerking, tijd en ruimte voor professionals, lange termijn en continuïteit in de aanpak, langdurige relaties en kennisuitwisseling over effectieve interventies en programma’s.
• Verminder het aantal maatschappelijke organisaties en interventies, zodat de drukte en complexiteit van de huidige armoedeaanpak teruggedrongen kan worden.
• Evalueer de effectiviteit van interventies en programma’s structureler.

Thema’s die landelijk aangepakt moeten worden

• Inkomen: de inkomens van de minstverdienende groepen moeten worden verhoogd.
• Uitkeringen: werk op basis van vertrouwen en verminder de regeldruk.
• Armoedeondersteuning: er moet worden geïnvesteerd in structurele en langdurige ondersteuning.
• Herverdeling: de ongelijke ondersteuning voor gelijke kansen vraagt om een herverdeling. De verrijkte kansen voor gezinnen met een achterstand kunnen gefinancierd worden door middel van belasting op vermogensoverdracht bij vermogende families.