Voor elke schuld een oplossing

In 2019 stelde de Amsterdamse Ombudsman dat honderdduizenden huishoudens met problematische schulden geen toegang hebben tot schuldhulpverlening. Om de claim van de Ombudsman te onderzoeken heeft de gemeente Amsterdam het actieonderzoek ‘The Challenge uitgevoerd gericht op mensen die al meer dan 10 jaar in de Regeling betalingsachterstand zorgpremie zitten. Het actieonderzoek levert inzichten op over de doelgroep. Ook brengt het de belemmeringen om de schulden op te lossen in beeld, met aanbevelingen om deze te verhelpen.

Het onderzoek laat zien dat, ondanks de langdurige en hoge schulden, weinig Amsterdammers hulp zoeken bij schuldhulpverlening. Redenen hiervoor zijn:

• mensen willen hun problemen zelf oplossen;
• het proces van schuldhulpverlening vraagt te veel van mensen en is daardoor niet haalbaar;
• er heerst een negatief beeld dat over schuldhulpverlening.

Mensen willen daarom zelf oplossen. In de praktijk blijken mensen hier weinig motivatie voor te hebben, vanwege de complexiteit en onoverzichtelijkheid van het incassosysteem. Ook de lage prioriteit die het betalen van de zorgverzekering, speelt mee.

Uitdagingen

Omdat er vanuit de doelgroep weinig hulp wordt gevraagd, is het lastig om een oplossing te vinden voor hun schulden. Om tot een gepaste oplossing te komen bestaan er dan ook verschillende uitdagingen:

1. Hulpverleners toerusten: Hulpverleners moeten beter worden uitgerust om deze doelgroep te bereiken en te motiveren.
2. Bereik en motivatie: Het is belangrijk om contact te leggen dat leidt tot hulpacceptatie en om de motivatie van mensen vast te houden.
3. Out of the box oplossingen: Er moeten creatieve oplossingen worden geboden om mensen te helpen hun schulden op te lossen.

Aanbevelingen

Aanbevelingen op basis van het onderzoek zijn:

1. Zorg dat één partij de incasso voor de zorgverzekeraar uitvoert
2. Versterk de informatiepositie van de signaleringsaanpak
3. Leg de nadruk in de signaleringsaanpak op direct aan de slag
4. Ontwikkel een aanpak voor gemotiveerde Amsterdammers die stoppen met het traject
5. Deel het rapport en start nieuwe challenges
6. Blijf reflecteren op het systeem